Vianen: verdedigingswerken en vindingrijke achternamen?

Zo'n 3.400 jaar geleden waren de eerste nederzettingen gevestigd op het grondgebied van Vianen. De bewoners bleven hier echt niet lang wonen, ze verlieten het dorpje steeds. De reden hiervan was dat het dorp vaak geteisterd werd door overstromingen. Maar niet alleen water was een boosdoener.. De stad is aangelegd als vestingstad, ter verdediging tegen vooral het naburige Utrecht. De stad kenmerkt zich dan ook door stadsmuren, verdedigingswerken en kastelen. Komt de rijke historie terug in de achternamen van de Vianers?

Unieke namen?

Op het eerste gezicht lijken de namen van Vianen niet uitzonderlijk: Berg, Dijk en Jansen komen in het hele land vaak voor. De Jong, in Vianen op plek vier, bestijgt landelijk gezien zelfs de toppositie. Van Doorn staat in Nederland op de 85e plaats, daar lijkt het al wat meer bijzonder te worden. Doorn (plek vijf) is een toponiem, wat inhoudt dat deze achternaam verwijst naar een plaats. Niet toevallig dat Doorn zo hoog scoort als achternaam: dit is namelijk een dorp binnen de provincie Utrecht, in de buurt van Vianen.

Toponiemen

Hazendonk (plek twaalf) is ook zo'n toponiem en verwijst naar de plaats met de oudste sporen van menselijke bewoning in Zuid-Holland. Deze plaats heeft haar naam te danken aan het soort duinen dat langs de rivieren ontstonden. Deze duinen werden donken genoemd. Op plek veertien is eveneens een toponiem te vinden: Putten. Deze achternaam is afgeleid van de Gelderse plaats.

Beroepsnamen

Achternamen kunnen ook naar andere dingen dan plaatsen verwijzen. Een voorbeeld daarvan is de beroepsnaam: deze verwijst, hoe kan het ook anders, naar een beroep. Bakker (plek vijftien) bijvoorbeeld. Deze naam werd gegeven aan (familie van) een bakker van brood en andere deegwaren. Mogelijk kan het ook om een steenbakker gaan, of andere beroepen met betrekking tot het bakken van andere zaken dan brood. Leuk is dat een beroepsnaam niet altijd letterlijk genomen hoeft te worden. Een metonymische beroepsnaam is een bijnaam voor iemand met een bepaald beroep. Zo is Kool (plek achttien) een bijnaam voor waarschijnlijk een groenteboer die kool teelt en verhandelt. Mogelijk zelfs voor een kolenhandelaar of kolenbrander.

Deze top 20 is gebaseerd op het aantal vermeldingen op Telefoonboek.nl.

Foto: Canva