Klokkenluiders kampen vaak met ernstige psychische problemen

Uit een onderzoek van Tilburg University blijkt dat klokkenluiders vaak last hebben van psychische problemen. Klokkenluiders zijn mensen die misstanden in een organisatie naar buiten brengen (naar inspectiediensten en/of de media) nadat de eigen interne meldingen niets opleveren. Niet iedereen in een organisatie is hier vaak even blij mee en daardoor worden klokkenluiders vaak ontslagen, gepest of onderdrukt door collega"s of leidinggevenden. Dit kan enorm veel stress met zich mee brengen, wat grote consequenties kan hebben voor je psychische gezondheid.

Het onderzoek

Althans, dat kwam naar voren in het onderzoek van hoogleraar Peter van der Velden. Van der Velden vergeleek de psychische gezondheid van 27 Nederlandse klokkenluiders met vijf andere groepen: gezonde mensen, kankerpatiënten, mensen met dezelfde demografische kenmerken (leeftijd, geslacht, opleidingsniveau etc), met arbeidsongeschikten en met een doorsnede van de Nederlandse bevolking. Deze vergelijking werd gemaakt om een goede voorstelling te kunnen maken van de ernst van de psychische klachten.

De resultaten

De resultaten van dit onderzoek waren volgens de hoogleraar schokkend. Van der Velden deed ook onderzoek naar de slachtoffers van de vuurwerkramp in Enschede, en zegt dat de klachten van de slachtoffers na twee tot drie weken vergelijkbaar zijn met die van klokkenluiders. Hij voegt hier aan toe: "Het is de eerste keer dat ik een groep tegenkom die zo hoog scoort.". Van de 27 respondenten kampte 80 procent met zeer negatieve effecten voor werk en inkomen. Bij de helft van de ondervraagden had het zeer negatieve gevolgen voor het gezinsleven en 45 procent kampt met ernstige psychische klachten zoals angststoornissen of een depressie. Wat betreft de ernst van de klachten werd er geen verschil gevonden bij mensen die sinds kort klokkenluider waren of er al langere tijd mee worstelde. Dat maakt dat ook veel van de klachten waar slachtoffers mee kampen chronisch zijn. Van der Velden reageert begripvol op de onderzoeksresultaten: "Klokkenluiders worden vaak sterk onder druk gezet en krijgen te maken met vergeldingsmaatregelen. Het is een enorme bron van stress".

Hulp?

Uit de bevindingen van dit onderzoek blijkt hoe hard het nodig is om klokkenluiders juist te helpen, in plaats van dwars te bomen of uit de organisatie te werken. Zij proberen ook alleen maar iets goeds te doen door uit te komen voor iets waar ze het niet mee eens zijn, maar op die manier worden ze in deze samenleving niet behandeld. Er wordt door experts dan ook geadviseerd om direct steun te zoeken bij lotgenoten en hulporganisaties. Expertgroep Klokkenluiders en het Huis van de Klokkenluiders bieden deze hulp en steun en begeleiden mensen die hun baan kwijt zijn geraakt of andere nare gevolgen ondervinden van het klokkenluiden.

Helaas ondervindt het Huis van de Klokkenluiders momenteel nog wel wat problemen nadat vorig jaar het hele bestuur opstapte door een kritisch rapport wat pleitte voor een herstart. De instelling kampt sinds de oprichting in 2016 eigenlijk al met problemen. Desondanks kregen ze 28 hulpverzoeken van klokkenluiders, maar er werd in anderhalf jaar tijd geen enkele zaak afgerond. Gelukkig schakelen slachtoffers zelf vaak ook de hulp in van andere partijen, uit het onderzoek bleek namelijk dat de helft van de ondervraagden het afgelopen jaar in behandeling is geweest bij de geestelijke gezondheidszorg (het GGZ).

Foto: Bigstock