Keuzestress? De beste keuze is niet altijd de juiste volgens Schwartz

In 2004 schreef psycholoog Barry Schwartz een boek genaamd The Paradox of Choise - Why More Is Less. In het boek heeft hij het over een onderwerp waar vrijwel iedereen wel een keer last van heeft gehad: keuzestress.

Oneindig veel keuzes

Overal waar we gaan een staan worden we geconfronteerd met keuzes. En voor een groot deel heeft technologie deze keuzestress alleen maar vergroot. Door het internet en andere technologische mogelijkheden, is de wereld aanzienlijk kleiner geworden dan voorheen. Niet alleen staan we gemakkelijker in contact met de rest van de wereld - we hebben ook toegang tot producten, diensten en informatie van over de hele wereld.

We hoeven niet langer naar de kledingwinkel in de stad te gaan om onze kleding te kopen; we kunnen vrijwel alles online aanschaffen, als we bij een restaurant gaan eten, dan checken we meestal eerst online de reviews waardoor we misschien wel een uur bezig zijn voordat we eindelijk weten waar we gaan eten. Hetzelfde geldt voor hotels bijvoorbeeld: we hoeven ons vrijwel geen zorgen meer te maken dat onze tijdelijke slaapplek niet in orde is.

Doordat we zoveel keuzes en informatie over deze mogelijke keuzes hebben, willen we natuurlijk ook de beste keuze maken - we willen het maximale eruit halen. Althans, als je een maximizer bent, maar daarover later meer.

Wat als?

Vandaag de dag hebben we oneindig veel keuzes en oneindige vrijheid, maar toch zien we een grote toename aan depressie in de wereld. Het is vrijwel algemeen geaccepteerd dat mensen de voorkeur geven aan een uitgebreid keuze-aanbod, maar Schwartz is het daar niet mee eens. Oneindig veel keuzes paralyseert de mens, zo stelt hij. Doordat er oneindig veel keuzes zijn, liggen onze verwachtingen ook veel te hoog. We vragen ons af of we de juiste keuze hebben gemaakt, voordat we hem überhaupt hebben gemaakt.

Hij stelde de paradox van de keuze op waarbij het uitlegt dat naarmate iemand meer keuzes heeft, diegene uiteindelijk minder tevreden is met zijn gemaakte keuze. Wanneer iemand namelijk te veel keuzes heeft, dan is diegene veel meer geneigd om te denken dat een van de vele andere keuzes beter had kunnen zijn. Zij vragen zich veel sneller af "wat als?". Door de vele keuzes is bij ons het waanidee gaan ontstaan dat de ideale, beste keuze bestaat.

Twee soorten mensen

Volgens Barry Schwartz zijn er uiteindelijk twee verschillende soorten mensen met betrekking tot het maken van keuzes: maximizers en statisficers.

Maximizers

Maximizers zijn mensen die, zoals het woord al suggereert, het maximale eruit willen halen. Wanneer maximizers worden geconfronteerd met verschillende keuzes, dan doen zij er alles aan om de beste keuze te maken. Voldoende is niet goed genoeg, ze willen het neusje van de zalm. En waarschijnlijk is iedereen ooit wel een keer een maximizer geweest: we hebben allemaal wel eens een keuze moeten maken waarvan we het risico dat we de verkeerde maakten, zoveel mogelijk wilden verminderen.

Ik bedoel, wie koopt er vandaag de dag nou nog zomaar een wasmachine zonder eerst even het internet te raadplegen voor een review of twee?

Statisficers

Dan heb je statisficers - een term die verwijst naar het Engelse woord statisfication oftewel tevredenheid. Als je een statisficer bent, dan neem je genoegen met de keuze die je hebt gemaakt. Is het de beste keuze? Voor de statisficer wel. Ze doen niet zo veel onderzoek naar de verschillende opties als de maximizers, maar ze zijn vaak zelfs tevredener over hun keuze dan de maximizers.

Genoegen kunnen nemen met de keuze die je hebt gemaakt - dat is lastig tegenwoordig, maar het leidt volgens Schwartz uiteindelijk wel naar meer geluk.

Keuzestress bij solliciteren

In een onderzoek ging Schwartz kijken naar de manier waarop statisficers en maximizers in hun carrière staan. Maximizers raken gestrest door de vele vacatures en carrièremogelijkheden. Zij solliciteren op de beste vacatures voor de best betaalde banen die het beste op hun curriculum vitae staan. Zij zijn bezig met een eindeloze zoektocht in een zee van mogelijkheden.

Statisficers nemen veel sneller genoegen met een baan, waar men mogelijk minder snel van denkt dat de baan genoeg zekerheid of bevrediging biedt. Hoewel statisficers niet per se willekeurig op een vacature solliciteren en meteen "ja" zeggen op een aanbod, zijn ze minder bezig met de allerbeste vacatures en meer bezig met de minst stressvolle zoektocht.

Onderzoek naar maximizers en statisficers met betrekking tot hun carrière wijst iets zeer interessants uit: statisficers zijn vaak gelukkiger en minder onzeker op hun werk dan maximizers, ook al hebben de maximizers misschien een beter betaalde baan bij een hoogstaander bedrijf.

Foto: Bigstock