Het groeiende belang van privacy. Willen klanten wel data afstaan?

Ondanks dat veel mensen het begrip online privacy kennen, vinden ze het een abstract en breed omvattend begrip. Klanten vinden het vervelend wanneer derde partijen ongevraagd mee kunnen lezen, hun zoekgedrag in kaart kunnen brengen of in hun bestanden kunnen kijken, maar laten stappen voor een betere bescherming vaak achterwege. De awareness rondom privacy wordt steeds groter, maar de drempel voor actie blijft vaak nog te hoog.

Hot topic: online veiligheid

Privacy en online veiligheid is een hot topic, zelfs nog na meer dan een jaar na invoering van de privacywet Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Hoe denken Nederlanders anno 2019 over hun online privacy en hoe handelen ze ernaar? Hebben we daadwerkelijk iets te verbergen?

Privacywet AVG

Sinds 25 mei 2018 is de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) van toepassing. Het kan u niet ontgaan zijn of u heeft ervan gehoord of u bent ermee in aanraking gekomen. De AVG stelt dat alle gegevens die direct over een persoon gaan, of gegevens die in combinatie met andere gegevens naar deze persoon te herleiden zijn beschermd moeten worden. Persoonsgegevens zijn bijvoorbeeld:

1. Voor- en achternaam
2. Adres
3. Telefoonnummer
4. E-mail
5. Burgerservicenummer

Bedrijven mogen persoonsgegevens van klanten alleen verwerken voor het doel waarvoor ze verkregen zijn. Het is dus niet toegestaan om meer gegevens te vragen of ongevraagd op te slaan dan nodig is. Er bestaan hierbij twee uitgangspunten:

• Privacy by design: betekent dat een bedrijf al bij het ontwerpen van producten en diensten ervoor zorgt dat persoonsgegevens goed worden beschermd.
• Privacy by default: betekent dat een bedrijf technische en organisatorische maatregelen moet nemen om ervoor te zorgen dat zij alleen persoonsgegevens verwerkt die noodzakelijk zijn voor het doel dat zij wil bereiken.

Verder hebben bedrijven voor het mogen verwerken van de klantgegevens een grondslag nodig. Een grondslag is een belangrijke overtuiging die de basis vormt van iets waarvan uitgegaan wordt. De AVG beschikt over zes grondslagen voordat gegevens verzameld mag worden:

1. Toestemming van de gebruiker;
2. Vitale belangen;
3. Wettelijke verplichting;
4. Noodzakelijk voor de uitvoering van een overeenkomst;
5. Algemeen belang;
6. Gerechtvaardigd belang.

Hoe bedrijven aan deze gegevens komen en op basis van welke grondslag ze de gegevens verwerken staan omschreven in de privacyverklaring. Dit is een informatieplicht van bedrijven aan hun klanten. Bedrijven mogen ook niet zomaar (potentiële) klanten benaderen, bijvoorbeeld telefonisch of direct mailing, tenzij de klanten geregistreerd klant zijn, vooraf toestemming hebben gegeven en het communicatiekanaal specifiek is opengesteld voor dat type bericht. Tot slot mogen bedrijven de verzamelde gegevens nooit langer dan noodzakelijk bewaren. Kortom, zonder toestemming van de klant en zonder gegronde verklaring en doeleind zorgt de AVG ervoor dat bedrijven niet lukraak gegevens mogen bewaren voor commerciële doeleinden.

Wie is eigenaar van uw digital self?

Toch blijkt, zelfs na komst van bovenstaande privacywet dat 94 procent van de Nederlanders zich in 2019 zekere mate zorgen maakt over zijn of haar privacy. Dat publiceerde de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) in een rapport van 28 januari 2019. Niet alleen de privacy, maar ook 82 procent maakt zich zorgen over hun online zoekgedrag en 80 procent over locatiegegevens. De meeste wantrouwen worden richting online winkels, banken, verzekeraars en technologiebedrijven gekoesterd. Klanten zijn bang dat hun gegevens in de verkeerde handen vallen, misbruikt worden of door onbevoegden wordt ingezien.

Privacy paradox

Desondanks zijn de meeste internetgebruikers in werkelijkheid niet zo voorzichtig als het op delen van hun data aankomt. Het gat tussen de waargenomen bezorgdheid en het daadwerkelijke surfgedrag wordt ook wel de 'privacy paradox' genoemd. We zijn ons zelden echt bewust van de gevolgen van het accepteren van de privacyvoorwaarden. Want zeg nou zelf, leest u die 60 pagina's met voorwaarden door voordat u op accepteren klikt? We zijn daardoor consequent ondermaats geïnformeerd. Ook in situaties zoals bij 'akkoord door gebruik' is men vaak niet bewust van de persoonlijke gegevens die worden opgeslagen. Denk hierbij aan de populairste zoekmachine Google. Er bestaan ook zoekmachines die van privacy hun corebusiness maken. Zoekmachines zoals Startpage.com en DuckDuckGo werken met een Do Not Track optie. Deze functie stelt dat derde partijen internetgebruikers niet langer kunnen volgen als zij deze hebben ingeschakeld. Ook data die op plek A is verzameld en ingezet wordt op plek B, moet hiermee voorkomen worden.

Waarom u ook iets te verbergen heeft

Wanneer u klakkeloos alle privacy voorwaarden accepteert of onverschillig gebruik maakt van allerlei online diensten zonder te weten wat voor persoonlijke gegevens de bedrijven verzamelen én eventueel delen legt u uw veiligheid naast u neer. U opent de weg voor identiteitsfraude en manipulatie via advertenties of zoekopdrachten. Filter Bubbels zorgen ervoor dat u steeds verder vast komt te zitten in een zogenaamde 'You-Loop'. Dit is een statische en steeds smallere versie van jezelf. De 'You-Loop' wordt grotendeels bepaald door Google en Facebook. Deze techgiganten hanteren een sycofantische personalisatie (ik zeg wat je wilt horen) in plaats van een belerende (ik zeg wat je moet weten).

Accepteren of toch niet?

Aan de andere kant bestaan er ook een hoop voordelen aan de dataopslag van surfgedrag en persoonsgegevens. Het maakt personalisatie mogelijk waardoor bedrijven hun assortiment of berichtgeving kunnen afstemmen op de klant. Toch is het goed om bewust te zijn over wat u wel en niet deelt. Niet alleen voor nu maar ook voor later. Iets wat u vandaag leuk vindt is volgend jaar uit de mode en een keuze die u vandaag maakt kan u over vijf jaar nog steeds achtervolgen. Gelukkig heeft u het recht om vergeten te worden, maar daar een beroep op doen is in veel gevallen zeer lastig. Het is daarom belangrijk om nu aan mogelijke consequenties in de toekomst te denken. Denk twee keer na voordat u op 'accepteren' klikt.

Foto: Pixabay