Gratis rechtenvrije foto’s: waar vind je ze en wanneer zijn ze rechtenvrij?

Content met relevante afbeeldingen krijgt zo'n 94% meer views dan enkel tekstuele content, blijkt uit een onderzoek van Forbes. Beeld blijft bovendien een stuk beter hangen dan alleen tekst. Het is dus de moeite waard om goede afbeeldingen te zoeken bij de content die je maakt. Een goede afbeelding vind je niet zomaar: afbeeldingen moeten van goede kwaliteit zijn en aansluiten bij het onderwerp waar je over schrijft. Je kunt ervoor kiezen om zelf foto's te maken, maar veel mensen hebben daar geen tijd voor. Daarom wordt er op internet veel gezocht naar afbeeldingen. Als je een afbeelding wilt plaatsen die door iemand anders is gemaakt, is het belangrijk dat deze foto rechtenvrij is. In dit artikel lees je wanneer een foto rechtenvrij is en waar je ze kunt vinden.

Rechten op foto's

Om fotografen en andere belanghebbenden te beschermen zijn er verschillende rechten op foto's.

• Auteursrecht

Het auteursrecht is een van de belangrijkste rechten voor de auteur. Een fotograaf of auteur heeft het recht om zelf te bepalen waar en wanneer zijn werk openbaar wordt gemaakt of verveelvoudigd. Het auteursrecht is geldig tot 70 jaar na de dood van de maker. Wanneer deze 70 jaar zijn verstreken valt het werk in het publiek domein en mag iedereen het in principe gebruiken.

• Portretrecht

Naast auteursrecht is er ook portretrecht. Hiermee worden de mensen die gefotografeerd zijn beschermd. Als een fotograaf een portret in opdracht heeft gemaakt mag de foto alleen gepubliceerd worden als de afgebeelde persoon daar toestemming voor geeft. Als het portret niet in opdracht is gemaakt mag de foto vrij gepubliceerd worden. Alleen als de afgebeelde persoon een 'redelijk belang' heeft mag diegene zich verzetten tegen het publiceren van een foto waar zij op staat.

• Persoonlijkheidsrecht

Tot slot is er nog het persoonlijkheidsrecht. Dit betekent dat auteurs en fotografen het recht hebben om bezwaar te maken als anderen zijn werk verminken of aantasten of een andere naam geven.

• Rechtenvrije foto's

Foto's die je mag gebruiken zonder dat je rechten aantast, zijn rechtenvrije foto's. De term rechtenvrij heeft voor veel mensen een andere betekenis. Verschillende betekenissen van rechtenvrije foto's zijn:

• Als foto's bewerkt mogen worden en er geen naamsvermelding voor nodig is
• Als een bedrijf of persoon een vast tarief voor de foto betaald heeft
• Als de foto gekopieerd mag worden zonder naamsvermelding maar niet zomaarbewerkt mag worden
• Als een foto in het publiek domein is

Een foto komt in het publieke domein als het auteursrecht is verlopen of als een auteur zelf heeft verklaard dat zijn werk als publiek domein beschouwd kan worden. Na zo'n verklaring kan een auteur niet meer optreden tegen normaal hergebruik. De auteur behoudt echter wel het recht om verminking en aantasting van zijn werk te verbieden. Iemand die een foto zonder toestemming bewerkt kan dus aangeklaagd worden.

Internationale Creative Commons-licentie

Met de internationale Creative Commons-licentie (CC0) kunnen makers aangeven dat zij hun werk in het publiek domein brengen. Met de licentie doen auteurs afstand van alle rechten. Foto's met een CC0-licentie kunnen vrij gekopieerd en verspreid worden. Er kunnen twee beperkingen worden opgelegd: het commercieel gebruik en het maken van wijzigingen kan worden verboden. Er zijn een aantal websites die foto's delen met een CC0 aanduiding. Deze foto's zijn dus niet helemaal rechtenvrij, maar door de licentie mag je ze wel vrij gebruiken. Het kan verstandig zijn om een foto van de CC0-licentie te maken zodat je later, indien nodig, kunt bewijzen waar je de foto met licentie vandaan hebt.

Websites met rechtenvrije foto's

Op de volgende websites kun je rechtenvrije foto's vinden die je gratis kunt gebruiken. We hebben de voor- en nadelen van vijf verschillende websites voor je op een rij gezet.

Pixabay

Op Pixabay vind je veel foto's van hoge kwaliteit. Sommige foto's kunnen iets te gepolijst overkomen.

• Voordelen: veel keuze uit rechtenvrije foto's van goede kwaliteit, bieden naast foto's ook illustraties, vector bestanden en video's, je kunt Nederlandse zoektermen invoeren, je kunt specifiek zoeken op soort, horizontaal of verticaal.
• Nadelen: als je een zoekterm invult zijn de foto's op de bovenste rij gesponsorde links naar een andere website: Shutterstock. Voor deze foto's moet je wel betalen Daarnaast heb je een (gratis) account nodig om de XL versie van een foto te downloaden. Zonder account kun je een kleine (S), medium (M) en grote versie (L) van de foto downloaden.

Pexels

Op deze website worden allerlei rechtenvrije foto's van andere websites verzamelt.

• Voordelen: veel keuze, afbeeldingen zijn van goede kwaliteit, je mag foto's die hier staan bewerken en je kunt foto's in een aangepast formaat downloaden.
• Nadelen: de site is erg populair dus veel foto's kun je ook elders tegenkomen.

Finda.Photo

Deze website is een soort zoekmachine, de website zoekt tussen alle foto's met een CC0-licentie.

• Voordelen: op deze website kun je foto's zoeken op basis van kleur, collectie en op basis van de bron.
• Nadelen: foto's worden bij zoekresultaten vrij klein weergegeven en foto's die van Finda.Photo zelf komen kun je alleen in één formaat downloaden.

FoodiesFeed

Als je geïnteresseerd bent in foto's van eten is dit een geschikte website.

• Voordelen: foto's van bijna alle soorten eten en gerechten, meeste foto's zijn van goede kwaliteit.
• Nadelen: niet alle foto's die weergegeven worden zijn gratis, alleen de bovenste rij foto's is gratis. Foto's die onderaan staan behoren tot iStock en kosten geld. Foodiesfeed gebruikt daarnaast een eigen licentie, let op of de licentie niet verloopt in een bepaalde tijd, heel transparant is de licentie namelijk niet.

PicNoi

Volgens de makers van deze website bevatten veel andere gratis stockfoto websites weinig tot geen foto's met gekleurde mensen. Op deze website vind je foto's van mensen met allerlei verschillende uiterlijke kenmerken.

• Voordelen: op deze website kun je veel mooie portretten vinden, originele foto's van goede kwaliteit.
• Nadelen: in vergelijking tot andere stockfoto websites is dit een vrij kleine database met 593 foto's, daarnaast duurt het laden van webpagina's vrij lang.

Foto: Bigstock